27 Mart 1822’de bugün Bulgaristan sınırları içinde kalan Lofça’da Hacı İsmail Ağa ile Ayşe Sümbül Hanım’ın oğlu olarak dünyaya gelen şair, Cevdet mahlasını 1843 yılında Şair Süleyman Fehim Efendi’den almıştır. İstanbul.
Ahmed Cevdet, küçük yaşta dedesi Hacı Ali Efendi’nin teşvik ve desteğiyle Lofça müftüsü Hafız Ömer Efendi’den Arapça öğrenerek eğitim hayatına başlamıştır.
Kısa sürede İslami ilimler okumakta ilerleme kaydeden Ahmet Cevdet, ilkokulu Lofça’da bitirdikten sonra Müftü Ömer Efendi’den medrese dersleri almış ve 1839’da dedesi tarafından tahsilini ilerletmek üzere İstanbul’a gönderilmiştir.
Farsça bilgisini derinleştirdi
Ahmed Cevdet, eğitimini tamamlamak için İstanbul’da Fatih Camii’nde medrese eğitimine başladı.
Kısa sürede ilmi çevrelerde kendini göstermiş, dönemin ünlü âlimlerinden Hafız Seyyid Efendi, Doyranlı Mehmed Efendi, Vidinli Mustafa Efendi, Kara Halil Efendi ve Birgivi Hoca Şakir Efendi’nin derslerine devam etmiştir.
İslami ilimlerin yanı sıra matematik, astronomi, tarih ve coğrafya gibi ilimleri de tahsil eden âlim, tatillerde Murad Molla Tekkesine giderek Arapça ve Farsça öğrenmiş, Mevlana’nın Mesnevisini bitirmiştir. Bu sayede Farsça bilgisini derinleştiren şaire Mesnevihan sicil belgesi verilmiştir.
Sufi Kuşadalı İbrahim Efendi’nin meclisine katıldı.
Süleyman Fehim Efendi’nin Karagümrük’teki konağında Şevket ve Örfi divanlarını okuyan Ahmed Cevdet, dönemin tanınmış mutasavvıflarından Kuşadalı İbrahim Efendi’nin sohbetlerine de katılırdı.
Bu mahallelerde tasavvuf ve edebiyatın en önemli eserlerini okuyarak bilgi ve kültürünü geliştirmenin yanı sıra şiir ve edebiyat alanındaki eksikliklerini tamamlayarak edebî zevkini geliştirme fırsatı buldu.
1844 yılında Rumeli Kazaskerlik’in Permedi kazasında kadı olarak devlet hizmetine başlayan Ahmet Cevdet, bir yıl sonra müderris olarak İstanbul camilerinde ders verme hakkını elde etti.
Ahmet Cevdet, 6 yıl sonra 13 Ağustos 1850’de Maarif Nezareti üyeliğine ve Darülmuallimin müdürlüğüne atandı.
Mektebi kısa zamanda ıslah eden, giriş ve sınav usullerini yönetmelikle belirleyen Ahmed Cevdet, bugünkü öğretmen okulu olan Darülmuallimin müdürü olduğu dönemde Encümen-i Daniş’in asil üyeliğine seçildi ( Osmanlı Akademisi) 1851 yılında.
Şirket-i Hayriyye’nin anayasasını hazırladı.
Daha sonra Fuad Paşa ile Bursa’ya giderek kısa sürede Türkçe, Arapça ve Farsçanın gramerini ve anayasasını anlatan ilk Osmanlı grameri sayılan “Kava’id-i Osmaniyye” kitabını hazırladı. Şirket-i Hayriyye.
1850 yılında Mısır Valisi Abbas Paşa ile hanedan üyeleri ve ümera arasındaki ihtilafı çözmek ve miras meselesini halletmekle görevli Fuad Paşa ile birlikte Mısır’a gitti. 1851’de Daniş Divanı üyeliğine seçilen Ahmed Cevdet Efendi, İstanbul’a döndükten sonra, yeniden yazılan Kava’id-i Osmaniye’yi heyetin ilk eseri olarak Abdülmecid’e hediye etti ve derecesi, altmışlar.
Şair, 1853 tarihli bir vekaletname ile 1774-1826 dönemi Osmanlı tarihini yazmakla görevlendirildi. 1854 yılında yazmaya başladığı tarihinin ilk üç cildini tamamlayıp padişaha sunduktan sonra, Musile-i Süleymaniye derecesi.
1855 yılında Osmanlı Devleti’nde dönemin olaylarını tespit ve kayıt altına almakla görevli devlet tarihçisi olarak atanan Ahmed Cevdet, bilinen bu görevi sırasında dönemin siyasi olaylarını anlatan Tezakir-i Cevdet’i de kaleme almıştır. bir tarihçi olarak. Ahmed Cevdet, 1856’da Galata kadılığına getirildi ve o yıl evlendiği Rabia Adviye Hanım’dan Ali Sedat, Fatma Aliye ve Emine Semiye adında üç çocuğu oldu.
Meclis-i Ali-i Tanzimat üyeliği ve İstanbul’da kadılık yaptı.
1857 yılında Mekke kadılığına atanan ve aynı dönemde dönemin kanunlaştırma çalışmalarını yürüten “Meclis-i Ali-i Tanzimat” üyeliğine seçilen Ahmet Cevdet Efendi, 1861’de İstanbul hakimi.
Ahmed Cevdet’in oğlu Ali Sedat Bey mantık kitaplarıyla tanınırken, kızı Fatma Aliye Hanım edebiyat tarihine ilk Türk kadın romancısı olarak geçmiştir.
Diğer kızı Emine Semiye ise Avrupa’da okuduktan sonra İstanbul’da öğretmen, Selanik’te maarif müfettişi oldu.
Mukaddime’yi Osmanlı Türkçesine tercüme etti.
İbn Haldun’un “Mukaddime”sini Osmanlı Türkçesine çeviren Ahmed Cevdet, gönderildiği yurt içi ve yurt dışındaki teftiş ve iyileştirme faaliyetlerindeki başarısına göre ikinci dereceden “Nişanlı Osman” ile ödüllendirildi. denetleme.
Bu başarılarından sonra Sultan Abdülaziz tarafından şeyhülislamlığa getirilmesi beklenen Ahmed Cevdet Efendi, 1866 yılında ilmiye sınıfından memuriyet sınıfına geçerek paşa oldu ve Halep Valiliğine atandı. Maraş, Urfa ve tehlike sancakları ile Adana vilayetinin birleşmesi ile oluşmuştur.
Hanefi fıkhına dayalı bir kanun hazırlanması gerektiğini söyledi.
İki yıl süren bu görev sırasında yeni valilik teşkilatını yürüten Paşa, 1868 yılında yeni kurulan “Divan-ı Ahkam-ı Adliye”nin başkanlığına getirildi.
Ahmed Cevdet Paşa bu görevinde adliyeyi ve hukuk sistemini dönemin ihtiyaçlarına göre düzenlemeye çalışmış ve Hanefi fıkhına dayalı bir hukuk kitabı hazırlanması gerektiği fikrini ortaya atmıştır.
Fikri kabul edilen düşünürün başkanlık yapmaya başladığı Babıali’de kurulan ve dönemin önde gelen fıkıhçılarının yer aldığı “Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye Cemiyeti”, “Mecelle”nin ilk 4 kitabını yayımladı. .
1873’te Milli Eğitim Bakanı olarak atandı.
Mecelle’nin hazırlanması sırasında her türlü devlet işlerinin danışıldığı bir makam haline gelen Ahmed Cevdet Paşa, 1873 yılında bugünkü Milli Eğitim Bakanlığı olan Maarif Nezareti’ne getirildi.
Ünlü oryantalist Bernard Lewis tarafından “dahi bir hukukçu” olarak tanımlanan Ahmed Cevdet Paşa, 1880 yılında Osmanlı Devleti’nin ilk modern hukuk fakültesi olan İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin kurulması için büyük çaba harcamıştır. Adalet.
Ahmet Cevdet Paşa öldü
1890’da siyasî ve idarî görevlerinden emekli olup, vaktini çocuklarına ve ilmî çalışmalara adayan Paşa, 26 Mayıs 1895’te Bebek’teki konağında vefat etti ve Fatih Camii’ne defnedildi.
İşler
Hayatı boyunca “Tarih-i Cevdet”, “Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefa”, “Tezakir-i Cevdet”, “Ma’ruzat”, “Mecelle”, “Divançe-i Cevdet”, “Kavaid- i Osmaniye” “, “Belagat-i Osmaniye – Kavaid-i Türkiye”, “Takvim-ül Edvar”, “Miyar-i Sedad”, “Adab-i Sedad fi-ilmi’l-adab”, “Hülasatü’l- beyan fi- “Te’lifi’l Kur’an”, “Eser-i Ahd-i Hamidi”, “Hilye-i Saadet, Ma’lumat-i Nafia” gibi birçok eser yazmıştır.
